Pionieren in Poelgeest

"Het idee vind ik wel leuk, maar echte milieufreaks zijn wij niet"

Het geheel oogt wat kaal, maar de auto’s en fietsen voor de deuren en een enkele parasol die vanuit de achtertuin omhoogsteekt, zijn het bewijs dat de pioniers van Poelgeest zich inmiddels in hun nieuwe onderkomen hebben gevestigd.
(Foto: Fotopersdienst Van den Ende – Boelo Meijer)

OEGSTGEEST - Wie de tijdelijk bouwbrug bij de molen aan Oegstgeesterweg neemt, komt recht op een grote kale bouwplaats. Hier zal over enige jaren de geheel nieuwe wijk Poelgeest zijn opgetrokken. Hobbelend over een weg van zand en stenen vallen de eerste rijen huizen te bereiken die al zijn opgeleverd, ver naar achter aan de linkerkant van het terrein.

door Stephanie Juranek

Het geheel oogt wat kaals maar de auto's en fietsen voor de deuren en een enkele parasol die vanuit de achter tuin omhoogsteekt, zijn het levend, bewijs dat de pioniers van Poelgeest zich inmiddels in hun nieuwe onderkomen hebben gevestigd. Hoe bevalt het leven in een wijk waar de komende jaren nog volop wordt gebouwd, maar wat uiteindelijk een zeer milieuvriendelijk en groen stadsdeel belooft te worden?

Voor haar kubuswoning aan de Jac. P. Thijsselaan is een mevrouw bezig met de aanleg van haar tuin. Nadat ze op de tuinbank voor het raam is gaan zitten geeft ze graag een reactie. Ze komt met haar man en twee dochters van 11 en 8 uit Haaswijk en het gezin zal volgende week hun kubus intrekken: "Het bevalt ons hier allemaal heel goed. We zijn heel blij met ons huis. De kinderen willen hier niet meer weg. Ze hebben al vriendinnen gevonden waar ze vaak mee spelen." De jongste dochter des huizes, die even later komt kijken, vertelt enthousiast: "Ik heb in de sloot al negen vissen gevangen met mijn schepnetje. Een hele grote", zegt ze terwijl ze haar vingers vier centimeter uit elkaar houdt, "en de andere allemaal iets kleiner, zo", vervolgt ze terwijl ze haar vingers wat dichter bij elkaar brengt. "En je hebt hier ook allemaal van die zandbultjes, waar je leuk mee kunt spelen."

Moeder wijst op een van de minder prettige kanten van een nieuwbouwwijk: "Er zijn hier alleen nog geen speelvelden of tuinen. Daar vragen die meiden dan wel eens om: 'Mam, waar komt de speeltuin nou?' Ik heb daar in een vergadering wel eens vragen over gesteld, maar dat blijft nog even mistig." "Maar zelfs de hond vermaakt zich opperbest", gaat mevrouw verder. "Die zit achter de konijnen aan, die heb je hier in overvloed. Net als vlinders. Er zitten hier echt onwijs veel vlinders, die zag je in Haaswijk helemaal niet meer."

Gevraagd naar de motieven voor een woning in Poelgeest, zegt ze: "Nou, in elk geval niet om natuurredenen. We wilden verhuizen en deze kans deed zich voor. Het idee vind ik wel leuk en goed, maar echte milieufreaks zijn wij niet. Ik neem toch altijd nog liever de auto. Die kunnen wij gewoon voor de deur parkeren. Er komt wel een speciale autowasplaats, maar die wordt hier schuin tegenover aangelegd, wijst ze. "Wat dat betreft zitten we goed, de winkels komen hier straks ook tegenover."
Kangoeroes

Een kubus een eind verderop wordt bewoond door een hartelijk echtpaar, waarvan de kinderen al lang het huis uit zijn. Ze wonen nu al vijf weken in hun erg smaakvol en chique ingerichte huis. "Wij wilden kleiner gaan wonen", vertelt de vrouw nadat we plaats genomen hebben aan de mooie eettafel. "We hebben voor Poelgeest gekozen omdat het een natuurgebied is, wat centraal ligt ten opzichte van Leiden."

Dit stel lijkt wel te voldoen aan het profiel van de Poelgeestbewoner: "Wij leefden al heel milieubewust", stelt mevrouw. "Hoewel ik er vroeger ook niet altijd bij stilstond hoor", nuanceert haar echtgenoot vanaf de bank. "Toen ik nog rookte, leegde ik mijn asbak ook wel eens bij een stoplicht", bekent hij een oude jeugdzonde die het milieu erg negatief beïnvloed zal hebben.

"Het jammere is dat ie op dit moment nog geen afval kunt scheiden", gaat mevrouw wat teleurgesteld en misschien voor haar gevoel schuldbewust verder. "Een keer per week komt er een karretje van de gemeente, maar alles moet in een zak. Daarbij wordt ook het restvuil naast de bakken vaak niet opgeruimd."

De bewoners moeten nog wennen aan de spoorlijn die relatief dicht langs de huizenrij loopt: "Sommige treinen maken zoveel herrie. De Thallys zoeft echt, maar bepaalde treinen hoor je heel hard. En ze komen zo vaak langs, hè. Vooral als de wind uit het zuid oosten waait," voegt ze toe terwijl ze opstaat en zich oriënteert op. de windrichtingen. "Ja, ik zeg het goed: het zuidoosten, dan is het het ergst."

Maar het huis en de woonomgeving bevallen hen toch goed. Mevrouw: "Er zitten een heleboel konijnen en hazen. Echt hazen met van die grote poten, net kangoeroes. Ja hoor, ik geloof in deze wijk, ondanks dat we nu nog in een woestijn zitten."
Parkeergarage

In een van de achterste woningen aan de Eli Heimanshof woont een jong stel. Een hartelijke blondine nodigt me uit plaats te nemen in de woonkamer, die enigszins studentikoos aandoet ."We zitten hier al vanaf 21 juni". weet de jonge vrouw exact. Speciale redenen om zich in Poelgeest te vestigen, hadden ze niet: "We komen uit Utrecht en zochten een woning omdat mijn vriend in het LUMC werkt", zegt de vrouw des huizes terwijl ze een trek neemt van haar sigaret. "Maar het bevalt prima. Het zijn leuke huizen. We hebben een tuin en een dakterras. wat wil je nog meer. Het fijne aan een nieuwbouwwijk is ook dat iedereen nieuw is en elkaar nog niet kent. Dat is toch anders in een bestaande wijk, waar je ergens tussenvalt. En hier zitten veel jonge stellen."

Dat de Eli Heimanshof een van de straten is waarvan de bewoners hun auto op een centrale parkeerplek achter moeten laten,

was bij dit jonge stel niet bekend: "Nee, daar wist ik niks van. Ik hoorde het toevallig van een stratenmaker. Het schijnt dat er over twee jaar een parkeergarage staat waar we de auto dan moeten parkeren. Maar ik dacht op de bouwplattegrond te zien dat er bij de huizen voldoende parkeerplek was''. brengt ze in terwijl ze de plattegrond erbij pakt. Maar het lijkt haar niet te deren.

Bij een container staat een dertiger bouwafval te dumpen. "Ik woon hier al, samen met mijn vrouw", reageert de man vriendelijk. Hij is erg in zijn nopjes met zijn kubus. die hij erg mooi vindt. "O nee, ik ben hier absoluut niet gekomen vanwege het milieu of de natuur". lacht hij. ''Die natuur is extra. dat is mooi meegenomen. Maar het wordt een mooie wijk. Over twee. drie jaar als het klaar is. valt hier prima te wonen.''
Educatief Centrum

OEGSTGEEST
- In het noordelijke natuurgebied van Poelgeest. gevestigd in een boerderij, komt een Milieu Educatief Centrum. Onder de bezielende leiding van Fred Chevalking, directeur van de agrarische school Het Groene Delta College, zal het centrum mensen door middel van onderwijs en voorlichting bekend en vertrouwd maken met natuur, milieu en ecologisch groenbeheer.

Chevalking heeft grootse plannen. Hij wil met het centrum alle mensen in de regio bereiken en het voornemen is om het centrum maar liefst zeven dagen per week geopend te houden indien er een enthousiaste beheerder gevonden wordt die er zal gaan wonen. Chevalking zoekt echter ook al uitbreiding van voorzieningen: een theetuin, een expositieruimte en de verkoop van kaarsen en honing behoren, als het aan hem ligt, allemaal tot de mogelijkheden in Poelgeest.

 

OEGSTGEEST - In wat ooit de Broek- en Simontjespolder was, worden langzaam de contouren van een woonwijk zichtbaar: Poelgeest. De gemeente Oegstgeest heeft de bebouwing van de landelijke polder lange tijd tegengehouden? maar vanwege de woningnood nam ze. uiteindelijk 'haar verantwoordelijkheid voor de regio'. Een ding stond echter vast: het moest een hele groene, milieuvriendelijke wijk worden, die stil en vredig is. Het werd een samenwerkingsproject van ontwikkelaars, milieukundigen en landschapsarchitecten. Een overzicht wan de fundamenten waarop een 'unieke wijk in Nederland' wordt gebouwd.

door Stephanie Juranek

In Poelgeest komen 1033 woningen, van huurappartementen tot luxe villa's. Inmiddels zijn er zo'n 138 woningen opgeleverd of nagenoeg klaar. Ook zal er een nieuwe basisschool in de wijk worden gebouwd, naar een speciaal ontwerp van architect Herman Herzberger.

De woningen in Poelgeest zijn duurzaam. wat niet alleen slaat op de prettige omstandigheid dat de materialen lang meegaan, . maar vooral op het feit dat die het milieu zo min mogelijk belasten. Van de bewoners wordt verwacht dat ze deze visie ook helpen uitdragen. ''Je kunt als bouwer natuurlijk heel duurzame materialen gebruiken, maar als de bewoners bij een bouwmarkt hardhouten schuttingen gaan kopen, ben je weer terug bij af. We hopen dat de mensen zich daarom goed laten voorlichten. zodat Poelgeest ook echt duurzaam blijft", waarschuwde Maaike Groen van de Zuidhollandse Milieufederatie eerder.

Groen is naar eigen zeggen bij het project betrokken als 'milieuwaakhond' en doet haar naam eer aan door te streven naar een zo groen mogelijke wijk. Zo zou ze graag zien dat in een deel van Poelgeest grasdaken komen. Deze hebben het voordeel dat het water niet ZD snel wegloopt en bovendien kunnen de lappen als isolatie fungeren. Ook de zogenaamde gierzwaluwpannen, die nestelplaatsen bieden aan gierzwaluwen, zouden naar de mening van Groen als dakbedekking niet misstaan: naast natuurlijk de onvermijdelijke zonnepanelen.
Hotfill apparatuur

De bouwplannen van de wijk zijn gebaseerd op het compacte stadsidee: de woningen staan relatief dicht op elkaar, zodat zoveel mogelijk groen wordt gespaard. De overblijvende polders blijven natuurgebieden, die geschikt worden gemaakt voor recreatie. Bewoners uit Poelgeest zullen vanuit elk deel van de wijk binnen tien minuten hun ontspanning kunnen zoeken in het noordelijke natuurgebied. volgens DS Landschapsarchitecten uit Amsterdam, die zich uitleven op de inrichting hiervan.

Een visie hebben ze klaar: de landschapsarchitecten vinden dat de sfeer van het landschap en de woonomgeving gelijk moeten zijn aan die in het plassengebied. Het doel is dan ook een integratie van stad en land. Daarom worden de rietlanden zoveel mogelijk in de wijk 'doorgezet'. Waar mogelijk wordt riet aangeplant. dijken worden verbreed en door de wijk worden (fruit)bomen neergezet. Er komen veel wandelpaden die overigens niet bestraat zullen worden. ''Sommige paden zullen drassig zijn. Wie er wil wandelen, moet dus ook kaplaarzen hebben. Het wordt vergelijkbaar met het nabijgelegen Joppe". belooft Fred Booij van DS.

Het lage energieverbruik van de bewoners in Poelgeest moet natuurlijk een voorbeeld worden voor de hele gemeenschap. Gas is uit de tijd en uit den boze. De verwarming gebeurt via water dat de woning met een temperatuur van 70 graden binnenkomt en het afgekoeld tot 40 graden weer verlaat. Het kokkerellen gaat elektrisch. De hoge aanschafkosten houden de opmars van de zogenaamde hotfill apparatuur in de woningen nog even tegen. Hier zouden bijvoorbeeld was- en vaatmachines onder vallen waarbij heet water wordt ingevoerd via de leidingen van de stadsverwarming.

Punaises

Rioolputten zullen in Poelgeest niet veel aangetroffen worden, het water wordt namelijk zoveel mogelijk bovengronds afgevoerd. De veronderstelling is dat als de wijkbewoners zien waar het water naar toe gaat, ze er bewuster mee omgaan en zo bijdragen aan een beter milieu. Hiervoor worden wegen aangelegd die in de breedte naar een kant aflopen, waarbij het hemelwater wordt opgevangen in een molgoot.

Doordat de straten ook in de lengte enigszins aflopen, kan het water vervolgens bovengronds afgevoerd worden, waarbij een groot deel via de bestrating al in het oppervlaktewater opgenomen wordt. Het overtollige water vloeit naar het noordelijk natuurgebied waar het opgeslagen wordt en gezuiverd door bijvoorbeeld riet en biezen. die de eigenschap hebben schadelijke stoffen uit het water te filteren.

Vanzelfsprekend wordt de wijk autoluw. De straten in Poelgeest zijn smal en ook de 'punaises' of heuvels in het wegdek moeten het autogebruik door de wijk ontmoedigen. De gehele wijk wordt een 30 kilometerzone. want dat kinderen op straat moeten kunnen spelen is een van de uitgangspunten van het project.

Auto's zijn blikvervuilers in. de natuur. Daarom dienen de bewoners van een aantal 'hofjes' hun heilige. maar milieu onvriendelijke koe niet voor de deur te stallen. maar achter te laten op de centrale parkeerplaats.- De auto mag alleen even voor de deur worden gesignaleerd wanneer de bewoners boodschappen willen lossen of passagiers in willen laten instappen.

Daar staat het voertuig ook al snel in de weg: de straten zijn zo smal dat zelfs een fietser maar met moeite een stilstaande auto zal kunnen passeren. "In de wijk moet een soort van Amsterdamse tolerantie ontstaan". geeft projectcoördinator Gijs van Valkenhoef toe in een eerder commentaar. "In Poelgeest weet iedereen dat het wachten maar heel even duurt,. daarna vertrekt de auto naar de centrale parkeerplaats."

De ontwerpers hebben hun laatste troefkaart ingezet om de bewoners aan hun goede gewoonte te houden een sterk hoogteverschil tussen de stoep en de rijweg zorgt ervoor dat niemand zijn blik even op het trottoir neerzet.